Translate

sobota, 19 kwietnia 2014

Wielkanoc

Hej !
Z okazji zbliżających się świąt wielkanocnych życzę wam smacznego jajka i lanego śmigusa dyngusa .

Wielkanoc  – najstarsze i najważniejsze święto chrześcijańskie upamiętniające Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa, obchodzone przez Kościoły chrześcijańskie wyznające Nicejskie Credo (325 r.).


 Wyznaczanie daty Wielkanocy w danym roku

W kościołach zachodnich Wielkanoc przypada w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca (tzw. paschalna pełnia Księżyca), przypadającej po 21 marca. Oznacza to, że Wielkanoc wypada pomiędzy 22 marca a 25 kwietnia (włącznie). Daty kościelnej pełni Księżyca zostały wyznaczone i stabelaryzowane w czasie Soboru Nicejskiego w 325 roku n.e. Kościelna pełnia Księżyca różni się od astronomicznej.

 

Wielkanocne zwyczaje ludowe

Z obchodami świąt wielkanocnych związanych jest wiele zwyczajów ludowych (z których część wywodzi się ze starosłowiańskiego święta Jarego): śniadanie wielkanocne, pisanki, święcone, śmigus-dyngus, dziady śmigustne, Rękawka, Emaus, walatka, z kurkiem po dyngusie, Siuda Baba, wieszanie Judasza, pogrzeb żuru i śledzia, pucheroki, przywołówki, palma wielkanocna i Jezusek Palmowy.

 

 Dziady śmigustne 

W nocy z Niedzieli na Poniedziałek Wielkanocny pojawiają się owinięte w słomę maszkary, zwane dziadami śmigustnymi. Twarze ukryte mają za futrzanymi maskami, osmolonymi pończochami, z wycięciami na oczy i nos. Nie odzywają się, wydają tylko pomruki, trąbią na blaszanym rożku. Gestykulując, proszą o datki, polewając przy tym wodą.

 

Rękawka 

polski zwyczaj wielkanocny obchodzony w Krakowie we wtorek po świętach wielkanocnych. Do tradycji rękawki należało m.in. rzucanie i toczenie jaj, symbolu zmartwychwstania .

 

 Walatka (zwana też na wybitki)

dawna zabawa Wielkanocna. Polegała na takim toczeniu pisanek po stole, by się zderzyły. Właściciel „silniejszego” jajka zabierał rozbitą pisankę przeciwnika . W innym wariancie walatki jajka brano do ręki i stukano się ich czubkami .

  

Kurek dyngusowy 

 
W Poniedziałek wielkanocny młodzieńcy wozili po wsi koguta (kurka) na dwukołowym wózku. Było to odwołanie do starej pogańskiej symboliki tego ptaka jako symbolu sił witalnych . Kogut piał głośno, a efekt ten uzyskiwano dzięki temu, że wcześniej karmiony był ziarnem namoczonym w spirytusie. Z czasem żywego ptaka zastąpiono sztucznym: ulepionym z gliny, pieczonym z ciasta, wycinanym z deski. Tradycyjnie wózek dyngusowy malowano na czerwono i zdobiono suszonymi źdźbłami zbóż, traw i kwiatów oraz kolorowymi wstążkami. Prowadzący go rozśpiewani kawalerowie zbierali po domach datki.

 Siuda Baba

 Zwyczaj ten obecnie zachował się jedynie w okolicach Krakowa, tradycyjnie co roku widowisko Siudej jest wystawiane w Poniedziałek wielkanocny we wsi Lednica Górna koło Wieliczki. Siuda Baba to mężczyzna przebrany za usmoloną, niechlujną kobietę w podartym ubraniu. Nosi duży krzyż w dłoni, na szyi sznury korali z kasztanów lub ziemniaków, na plecach duży kosz owinięty płachtą, a w ręce bat unurzany w sadzy. Chodzi od domu do domu w towarzystwie drugiego mężczyzny przebranego za dziada, zbierając datki. Nagabują przechodniów, czerniąc im twarze sadzą i oblewając wodą z sikawki  

 

Wieszanie Judasza   

Uczestników widowiska, Kościół zakazał jego organizowania. Tam, gdzie zwyczaj nadal trwał, kukłę wieszano na drzewie, słupie, kominie. Do czasów współczesnych obrzęd ten zachował się lokalnie na Podkarpaciu, m.in. w miejscowości Pruchnik 

 

 

Śmigus-dyngus 
 zwyczaj związany z Poniedziałkiem Wielkanocnym.
Zwyczaj początkowo związany był z obrzędami praktykowanymi poprzez radość po odejściu zimy i nadejściu wiosny. Polegał m.in. na oblewaniu dam wodą, któremu towarzyszyło ich chłostanie. Dzisiaj zwykle polega na oblewaniu innych wodą.



Pogrzeb żuru i śledzia
W trakcie rygorystycznie przestrzeganego wielkiego postu jedzenie najczęściej ograniczało się do żuru i śledzi. Nie jedzono nie tylko mięsa i tłuszczów roślinnych, ale również nabiału i cukru. Kiedy więc post dobiegał końca, tradycją w Wielki Piątek wieczorem lub w Wielką Sobotę rano był tzw. pogrzeb żuru i śledzia , będący symboliczną zemstą na uprzykrzonym postnym jadłem . Wynoszeniu z domu śledzia i żuru towarzyszyły żartobliwe przyśpiewki i okrzyki. Śledzia, niekiedy wyciętego z drewna lub tektury, wiązano na grubym powrozie i wieszano na wierzbie nad drogą. Natomiast garnek z żurem zakopywano w ziemi lub wylewano. W krakowskiem dodatkowo zakopywano garnek z popiołem, co oznaczało koniec pokuty.


Pucheroki
 Wczesnym rankiem w Palmową Niedzielę przebrani chłopcy chodzą po domach. Ubrani w kożuchy odwrócone futrem na wierzch, na głowach noszą wysokie, stożkowate czapki z kolorowej bibuły, twarze smolą sadzą. W pasie przewiązani są powrósłami. W jednej ręce mają koszyk z sieczką, w drugiej – drewniany młotek z długą rękojeścią, oplecioną bibułą. Śpiewając, życząc świąt Zmartwychwstania Pańskiego, wygłaszają oracje.


Przywołówi 

Tradycja

Przywołówki polegały na symbolicznym kojarzeniu par. Wybrany chłopak wspinał się na drzewo lub dach i przowoływał panny słowami: Pierwszy numer ode dwora, jest tam dziewczyna ładno, urodno, do ludzi podobno...   Zadaniem chłopaków (kawalerów) było wykupienie panien za pomocą podarunków, takich jak wóz piachu, grzebień.

Czasy współczesne

Współcześnie przywołówki są organizowane przez Stowarzyszenie Klubu Kawalerskiego. Chłopcy "przywołują" ze specjalnej konstrukcji, tzw. "szubienicy".


  Źródło Wikipedia 

 From me to you! 🐰💕

Siedzi sobie baran
na zielonej łące.
A wkoło hasają
wesołe zające.
Bawią się i śmieją,
w niebogłosy krzyczą.
Że w te piękne święta
radości Ci życzą.

 WESOŁYCH ŚWIĄT

 

OGŁASZAM , ŻE JUTRO Z OKAZJI ŚWIĄT NIE MA POSTA , POJAWI SIĘ DOPIERO W PONIEDZIAŁEK NA ŚMINGUSA DYNGUSA ( PRAWDOPODOBNIE ) , A JAK NIE TO OCZEKUJCIE WE WTOREK  ZA TĘ NIEDZIELĘ     :)

13 komentarzy:

  1. Wiele ciekawych rzeczy się dowiedziałam :)
    Wesołych Świąt !!! :):):)

    OdpowiedzUsuń
  2. Jakie piękne jajeczka, a te informacje będą pomocne. Wesołych Świąt :)
    _____________________________
    Jeżeli będziesz miała tylko czas i ochotę to zaglądnij do mnie:
    fashionbyvera.blogspot.com

    OdpowiedzUsuń
  3. swietny post ;**
    http://zycie-z-andzikiem.blogspot.com/

    OdpowiedzUsuń
  4. Wesołego alleluja :D
    ciekawe informacje o nie których nie wiedziałam :D
    http://zozolekzozolek12.blogspot.com/

    OdpowiedzUsuń
  5. Super blog i post ♥!!. sweee ♥♥♥
    Kliknij w linki pod ubraniami ,a ja się zrewanżuję obserwacją i promowaniem na moim blogu ( w poście ) .
    Warto klikać !! . Link do postu : http://julcze-blog.blogspot.com/2014/04/sheinside.html

    OdpowiedzUsuń
  6. Wesołych! :D

    http://inspire-someone.blogspot.com/

    OdpowiedzUsuń

* NIE PRZYJMUJE OBSERWACJI ZA OBSERWACJE :)
* Nie toleruję spamu i obraźliwych komentarzy
* Każdy spam i obraźliwy komentarz będzie usuwany
* Pozostaw po sobie komentarz jeżeli jesteś na moim blogu
* Odwdzięczam się za każdy komentarz :)